معرفی کرمان
یخدان مویدی
مهمترین منبع تامین آب در کویر مرکزی ایران قنات است، تمامی شهرها و مراکز جمعیتی ایران از گذشته تاکنون قنات را به عنوان بهترین راهکار برای تامین آب میدانند به طوری که هم اکنون نیز بخشی از آب آشامیدنی در استان کرمان از طریق همین قناتها تامین میشود.
کرمانیها در زمانی که هنوز برق هم اختراع نشده بود، یخچال را اختراع کردند و با استفاده از خشت و گل و البته بناهای بسیار بزرگ که همچنان بسیاری از آنها در شهر کرمان پابرجا هستند، سازههایی ساختند که یخ را در اوج گرمای طاقتفرسای تابستان کویر نیز در خود نگاه میداشت. برای تامین آب این یخچالهای خشت و گلی عظیم، آب به وسیلهی قناتها به انتهای یخدان هدایت میشد و همیشه چند نفر کارگردر این یخچالها در حال فعالیت بودند. نوک این ساختار مخروطی شکل به گونهای ساخته میشد که حداقل میزان تابش آفتاب را جذب کند و در اطراف این مخروط دیوارهای بلندی احداث میشود که با وزش باد و استفاده از سایه ایجادشده، دمای هوا را به صورت محسوس کاهش میداد. بزرگترین یخدان کرمان مویدی نام دارد؛ عناصر تشکیلدهنده یخدانها عبارتند از مخزن، حصار، استخر و چاله یخ که بسیاری از آنها در کرمان پابرجا هستند. پلان مخزن دایرهشکل است که گنبدی روی آن احداث کردهاند. حصار آن نسبتا بلند و 12 متر ارتفاع دارد. مصالح بنا خشت خام و ملات گل است. کاربری یخدان نیز در گذشته، نگهداری یخ برای ایام تابستان مردم شهر بودهاست.
گنبد جبلیه
گنبد جبلیه در قسمت شرقی شهر کرمان قرار گرفته است. گنبد جبلیه به عنوان تنها بنای سنگی کرمان از سنگ و گچ ساخته شده است. این گنبد هیچ گونه حصاری در اطراف خود ندارد و در سال 1316 جزو آثار ملی به ثبت رسید، سپس بازسازی هایی در سال 1383 انجام گرفت و در سال 1388 نیز به موزه سنگ تبدیل شد. این بنا یکی از بی بدیل ترین و زیباترین جاهای دیدنی کرمان محسوب می شود که با نام هایی چون گنبد گبری و گنبد زیگ شناخته می شود. گنبد بجبلیه مکانی بسیار زیبا و دیدنی در میان دشت بسیار سر سبز قرار گرفته است و سالانه پذیرای گردشگران زیادی از سرتاسر کشور است
درون این گنبد تاریخی به کتیبه ای ارزشمند دسترسی خواهید داشت که کتیبه مسجد آبدر اشکان نام دارد و برروی قطعه سنگی طبیعی با خط کوفی حک شده است. در سال 1377 فردی به نام احمد ایلاقی سنگی ارزشمند و تاریخی را کشف کرد و به سازمان میراث فرهنگی استان کرمان تحویل داد. این سنگ قبر دارای ابعاد در حدود 26 در 22 است و دارای دو بخش مهمی است، یک مورد نوار حاشیه ای و مورد دیگری نوشتار وسط آن. در قسمت پایین گوشه سمت راست آیه ای از سوره آل عمران آورده شده است. در این گنبد بیش از 120 قطعه سنگ حجاری شده مربوط به دوره های مختلف تاریخی کشف شده است مانند سنگ هزار ساله رابر، سنگ مقبره خواجه اتابک و سنگ قبر میرزا آقاخان، پسر میرزا احمد علی خان وزیری و چندین مورد دیگر.
کلوت شهداد
شهداد از شهرهای بسیار زیبا و دیدنیاستان کرمان است که در فاصله 90 کیلومتری شمال شرقیشهرستان کرمان قرار دارد. شهر کویری شهداد از شمال و شمال شرقی به کلوت و کویر بکر منطقه، از جنوب غربی به شهر کرمان و مناطق سردسیر سیرچ منتهی می شود. قدمت و پیشینه شهداد به هزاره چهارم بازمی گردد و وجود آثار باستانی و کاروانسراهای تاریخی دلیلی بر این ادعاست و همچنین قدیمی ترین پرچم فلزی جهان نیز در این منطقه قرار دارد.
حمام گنجعلیخان
حمام گنجعلی خان 26 متر طول، 30 متر عرض و حدود 1300 متر مربع زیر بنا دارد که از سردری با معماری منحصر به فرد، ورودی به شکل دالان، رختکن، حوض وخزینه برخوردار است. استادکاران و هنرمندان برجستهی ایران کهن، در زیباسازی و طراحی این اثر تاریخی، با نقاشیهای بسیار ظریف، استفاده از خوشرنگترین کاشی های موجود، نورپردازی محوطهی حمام، تزئینات گچبری زیبا و چشم نواز و خطاطیهای دلنشین هنرنمایی کردهاند.